Sơ lược gia phả của Adolf HitlerWaldviertel, Hạ Áo, quê quán của Adolf HitlerNgôi nhà ở Leonding (Nước Áo), nơi Hitler trải qua thời niên thiếu (ảnh chụp vào tháng 7 năm 2012)

Hitler luôn giữ bí mật gia thế và cuộc sống của mình trước khi tham gia chính trị. Ông nói các đối thủ chính trị của mình vào năm 1930: "Các vị không được biết tôi từ đâu đến và xuất xứ từ gia đình nào" (nguyên văn tiếng Đức "Sie dürfen nicht wissen, woher ich komme und aus welcher Familie ich stamme"). Vào năm 1938, ngay sau khi sáp nhập Áo vào Đức, chính Hitler đã ra lệnh tản cư và sau đó san bằng các ngôi làng Döllersheim và Strones, là nguyên quán của ông bà cũng như bố mẹ ông nằm tại Waldviertel, khu vực phía Tây Bắc của tiểu bang Hạ Áo (Niederösterreich), để xây một doanh trại đào tạo lính (Allentsteig).[8][9] Theo Krockow, Kershaw và những nhà viết tiểu sử Hitler, nguyên nhân có thể là những bí ẩn của khả năng loạn luân trong gốc gác của Adolf Hitler.[10] Tự truyện Mein Kampf (Cuộc tranh đấu của tôi) của Adolf Hitler được nhiều học giả đánh giá là một nguồn thông tin không tin cậy về cuộc đời của ông, vì nó mang nhiều bịa đặt và nhiều nhận định thổi phồng.

Tiểu sử

Hitler khi còn là đứa trẻ. (1889–90)

Adolf Hitler sinh ngày 20 tháng 4 năm 1889 tại Gasthof zum Pommer, một quán trọ ở Ranshofen,[11] một ngôi làng được sáp nhập vào năm 1938 với thành phố Braunau am Inn, Đế quốc Áo-Hung. Ông là người con thứ tư trong sáu người con của Alois Hitler, một viên chức hải quan với bà Klara Hitler, là vợ thứ ba gốc Áo và cũng là cháu gái cột chèo hệ thứ hai với chồng, Alois Hitler.[12][13]

Trong sáu anh chị em gồm Gustav, Ida, và Otto – chết khi sơ sinh [12] thì chỉ Adolf Hitler và em gái Paula Hitler là sống đến tuổi thành niên. Cha của Adolf Hitler là con trai ngoài giá thú giữa một cô gái nhà nông, bà Anna Maria Schicklgruber và ông Johann Georg Hiedler, người không bao giờ công nhận đứa con này. Sau một khoảng thời gian lâu sau khi cha mẹ mất, vào năm 1876 khi được 40 tuổi Alois đổi họ thành Hitler, việc mà Adolf Hitler luôn đề cao ở cha mình. Nepomuk, em trai của Johann Georg Hiedler đã tuyên thệ tại văn phòng công chứng, rằng anh mình, chồng kế của bà Anna Maria Schicklgruber là cha của Alois.[14]

Alois Hitler còn có một con trai ngoài gia thú, Alois Hitler con và một con gái từ đời vợ thứ hai. Năm Hitler lên 3 tuổi, gia đình chuyển tới Passau, Đức.[15] Trong tự truyện "Cuộc tranh đấu của tôi", Hitler miêu tả cha mình là một người chuyên quyền, nóng tính. Nhưng thực thế, không có một bằng chứng nào cho thấy Alois Hitler giáo dục con mình nghiêm khắc hơn với mặt bằng xã hội thời đó.[16]

Có thể kết luận rằng Hitler không biết chắc ai là ông nội của mình. Đây là một vấn đề nguy hiểm, có thể đe dọa vị trí chính trị của Hitler, một chính trị gia ngày càng được nhiều người biết đến từ thập niên 1920 nhờ các tuyên truyền ý thức hệ chủng tộc của ông. Các đối thủ chính trị của Hitler lúc đó cũng đã cố tìm cách chứng minh rằng người lãnh đạo tối cao của đảng Quốc xã, Adolf Hitler lại chính là người có gốc gác Do Thái. Theo những kết quả nghiên cứu hiện nay, việc này khó có thể là sự thật và những lời đồn đại này chưa từng được chứng minh rõ ràng. Nhưng đối với Hitler, các vấn đề này rất có thể là nguyên nhân bắt ông ra sức che giấu lý lịch của mình.[17]

Gia đình Hitler có gốc từ vùng Waldviertel, Hạ Áo, cạnh biên giới với Tiệp Khắc. Nguồn gốc của dòng họ Hitler không được rõ và trong thế kỷ XIX cách viết họ này còn thay đổi lẫn nhau giữa Hüttler, Hiedler và Hitler.[18]

Học vấn

Vào năm 1895 ở tuổi 58 cha ông nghỉ hưu, khi đó Adolf Hitler được sáu tuổi, ông theo học một trường công lập ở gần thị trấn Linz, nước Áo. Đến năm 11 tuổi, ông học trường trung học ở Linz. Cha ông hy sinh về mặt tài chính vì con và trông mong Adolf Hitler sẽ trở thành một công chức, nhưng ông luôn chống lại ý tưởng này một cách quyết liệt. Ông kể trong quyển "Cuộc tranh đấu của tôi": "Tôi không muốn trở thành công chức, không, ngàn lần không... Tôi... ớn đến tận cổ với ý nghĩ ngồi trong một văn phòng, đánh mất mọi tự do; không còn làm chủ cho thời gian của mình...".[19]

Điểm số của Adolf Hitler ở trường trung học Linz kém đến nỗi ông phải chuyển qua học trường công lập ở Steyr. Ông chỉ theo học trường này một thời gian ngắn rồi bỏ dở, trước khi học xong chương trình. Thất bại ở trường học dày vò Hitler trong đoạn đời về sau, khi ông dùng nhiều từ nhục mạ để nói về những người thầy dạy mình ở trường học thời tuổi nhỏ. Sau này Hitler giải thích, một trong những nguyên do khiến ông học hành kém cỏi, rồi cuối cùng bỏ học là vì muốn chống lại ý muốn của cha ông: "Tôi nghĩ rằng khi cha tôi thấy tôi không tiến bộ ở trường học, ông sẽ cho tôi dồn thời gian vào giấc mơ của tôi, dù cho ông thích hay không."

Cha của Hitler qua đời năm 1903, hưởng thọ 65 tuổi khi Adolf Hitler được mười ba tuổi. Mẹ ông lúc này đã 42 tuổi, bà cố gắng nuôi hai con là Adolf và Paula bằng số tiền dành dụm ít ỏi và khoản lương hưu nhỏ nhoi. Bà vẫn muốn con trai mình trở thành một công chức, nhưng người con vẫn chống đối. Vì thế, dù giữa hai mẹ con có sợi dây tình cảm thân thương thì gia đình vẫn có xung đột, và Adolf tiếp tục lười học. Sau này, Hitler xem quãng đời từ 16 đến 19 tuổi của mình là những ngày đẹp nhất trong cuộc đời ông. Dù cho mẹ ông gợi ý và những người thân động viên để ông học nghề và tìm việc làm, ông vẫn chỉ muốn rong chơi và mơ đến ngày nào sẽ trở thành một họa sĩ. Tuy bà mẹ hay đau yếu và túng quẫn, Adolf vẫn không muốn đỡ đần. Ông luôn căm ghét ý tưởng làm một nghề cố định nào đấy để sinh sống. Chính trong khoảng thời gian này, ông chán nản học hành nhưng lại đọc rất nhiều sách, sau khi đăng ký làm thành viên của thư viện và bảo tàng địa phương.

Thời niên thiếu ở Viên và Munich

The Alter Hof in Munich. Tranh màu nước vẽ bởi Adolf Hitler, 1914

Năm 1906, khi vừa lên 17 tuổi, với một khoản tiền do bà mẹ và những người thân khác cung cấp, Hitler đi đến sống ở thủ đô Viên của nước Áo. Anh dò hỏi việc theo học Viện Hàn lâm Nghệ thuật Viên, và năm sau dự kỳ thi tuyển sinh trong ước vọng trở thành họa sĩ. Nhưng mộng không thành: bài dự thi của anh không đủ điểm. Hitler cố dự thi lần nữa vào năm sau, nhưng lần này vẫn không đạt.[20][21] Trong lúc ấy, bà mẹ đang hấp hối vì chứng ung thư. Trong ba năm, bà và dòng họ đã cố gắng chu cấp cho người trai trẻ mà không thấy kết quả gì. Ngày 21 tháng 12 năm 1908, bà qua đời. Bốn năm kế tiếp, từ năm 1909 đến 1913, là giai đoạn khốn khó cùng cực đối với Hitler. Ông không thiết tha việc học nghề chuyên môn hoặc nhận bất kỳ việc làm thường xuyên nào. Thay vào đấy, ông nhận công việc lặt vặt: quét tuyết, di chuyển hành lý ở ga tàu hỏa, đôi lúc làm công nhân xây dựng trong vài ngày. Tháng 11 năm 1909, không đầy một năm sau khi đến thành Viên, ông phải rời bỏ căn hộ cho thuê có nội thất để sống 4 năm kế tiếp trong một phòng trọ rẻ tiền hoặc trong khu nhà trọ lụp xụp, và phải dùng bữa ở bếp ăn từ thiện cho qua cơn đói.[22]

Hitler trước máy quay camera, 1930

Từ việc đọc sách ở thành Viên, Hitler đã tiếp nhận những ý tưởng nông cạn và xoàng xĩnh, thường là phi lý và lố bịch, lại bị đầu độc bởi những thiên kiến kỳ dị. Những ý tưởng ấy tạo thành một phần nền tảng cho Đế chế Thứ Ba mà Hitler trẻ, ham đọc sách sắp gây dựng nên. Dù không trực tiếp can dự vào chính trị, Hitler theo dõi sát sao hoạt động của ba đảng phái chính của Áo.[23] Việc này đã nảy sinh đầu óc sắc sảo về chính trị giúp Hitler nhìn rõ mặt mạnh và mặt yếu của những phong trào chính trị đương thời. Theo thời gian, đầu óc trưởng thành như thế đã biến Hitler thành một chính trị gia bậc thầy của nước Đức. Ông nghiên cứu những hoạt động của Đảng Dân chủ Xã hội Áo, rồi đi đến 3 kết luận giải thích tại sao đảng này đã thành công: họ biết tạo ra phong trào quần chúng mà nếu thiếu nó, đảng sẽ không có thực quyền; họ đã lĩnh hội được nghệ thuật tuyên truyền trong quần chúng và họ hiểu được giá trị của phương pháp mà ông gọi là "sự khủng bố tâm linh và thể chất".[24]

Ông bắt đầu tập luyện tài hùng biện đối với những cử tọa ông tìm được ở khu nhà trọ, bếp ăn từ thiện, góc đường phố. Dần dà, việc này phát triển thành một kỹ năng đáng sợ hơn là bất kỳ kỹ năng nào giữa hai trận thế chiến, và đóng góp phần lớn vào thành công đáng kinh ngạc của Hitler.[25] Và cuối cùng, Hitler đã có kinh nghiệm về người Do Thái trong thời gian sống ở Viên. Dù Hitler sau này kể lại là ông không để ý gì đến người Do Thái lúc còn sống ở Linz, nhưng theo một người bạn thời tuổi trẻ của Hitler thì sự thật khác hẳn.[26] Lúc từ Linz đi đến Viên, Hitler đã sẵn mang tư tưởng bài Do Thái.[27]

Mùa xuân 1913, Hitler vĩnh viễn rời xa thành Viên để đến sống ở nước Đức. Lúc này Hitler được 24 tuổi, và mọi người đều thấy là ông hoàn toàn thất bại trong cuộc đời.[28][29] Ông đã không thể trở thành một họa sĩ, hoặc một nhà kiến trúc. Dưới con mắt của mọi người, ông chẳng là gì cả mà chỉ là một gã lông bông, không có bạn bè, không gia đình, không công ăn việc làm, không có mái ấm. Tuy nhiên, ông có một thứ: lòng tự tin không gì dập tắt được và một ý thức về sứ mệnh nung nấu trong tim.[30]

Chiến tranh thế giới lần thứ nhất

Adolf Hitler là một người lính trong Thế chiến thứ nhất (1914–1918)

Vào tháng 8 năm 1914, khi Chiến tranh thế giới thứ nhất bùng nổ, Hitler đã sống ở Munich và tự nguyện gia nhập quân đội Bavaria.[31] Theo một báo cáo năm 1924 của chính quyền bang Bavaria, cho phép Hitler phục vụ quân đội do bị lỗi hành chính, vì ông là một công dân Áo, ông đáng lẽ phải được trở về Áo.[31] ông được gửi lên Trung đoàn Bộ binh Dự bị Bavarian 16,[32][31] ông phục vụ như người đưa tin trên Mặt trận phía Tây ở Pháp và Bỉ,[33] dành gần một nửa thời gian của mình tại trụ sở trung đoàn ở Fournes-en-Weppes, phía sau hàng tiền tuyến.[34][35] Ông đã có mặt tại Trận chiến Ypres đầu tiên, Trận Somme, Trận Arras, và Trận Passchendaele, và bị thương tại Somme.[36] Ông được khen thưởng cho lòng dũng cảm, được trao huy chương hạng nhì chữ thập sắt, vào năm 1914.[36] Theo lời giới thiệu của Trung úy Hugo Gutmann, cấp trên của Hitler, ông đã nhận được huy chương Chữ Thập sắt, Hạng nhất vào ngày 4 tháng 8 năm 1918, giải thưởng hiếm hoi khi được trao cho một trong số hạng Gefreiter của Hitler.[37][38] Ông đã nhận được Huy hiệu vết thương đen (Black Wound Badge) vào ngày 18 tháng 5 năm 1918.[39]

Trong thời gian phục vụ tại trụ sở, Hitler theo đuổi tác phẩm nghệ thuật của mình, vẽ phim hoạt hình và hướng dẫn cho một tờ báo quân đội. Trong trận chiến Somme vào tháng 10 năm 1916, ông bị thương ở đùi trái khi một quả đạn phát nổ trong cuộc đào thoát.[40] Hitler trải qua gần hai tháng trong bệnh viện tại Beelitz, trở lại trung đoàn của mình vào ngày 5 tháng 3 năm 1917.[41] Ngày 15 tháng 10 năm 1918, ông bị mù tạm thời trong một cuộc tấn công bằng khí mù tạt và được nhập viện ở Pasewalk. Trong khi ở đó, Hitler đã học được sự thất bại của Đức, và khi nhận được tin này, ông bị một cơn mù thứ hai.[42]

Hitler (xa bên phải, ngồi) với các đồng đội quân đội của Trung đoàn Bộ binh Dự bị Bavarian 16 (c. 1914–18)

Hitler mô tả cuộc chiến là "lớn nhất trong mọi kinh nghiệm", và được các sĩ quan chỉ huy của ông ca ngợi vì sự dũng cảm của ông. Kinh nghiệm chiến tranh của ông đã củng cố lòng yêu nước Đức của ông và ông đã bị sốc bởi sự đầu hàng của Đức vào tháng 11 năm 1918.[43] Sự cay đắng của ông về sự sụp đổ và nỗ lực chiến tranh của nước Đức đã bắt đầu hình thành ý thức hệ của Hitle.[44] Giống như những người theo chủ nghĩa dân tộc Đức khác, ông tin rằng Dolchstoßlegende (huyền thoại đâm vào lưng), tuyên bố rằng quân đội Đức, "bất khả chiến bại", đã bị "đâm vào lưng" trên sân nhà bởi các nhà lãnh đạo dân sự, Người Do Thái, chủ nghĩa Mác và những người đã ký kết hiệp ước đình chiến đã kết thúc cuộc chiến - sau này được gọi là "bọn tội phạm tháng mười một".[45]

Hiệp ước Versailles quy định rằng Đức phải từ bỏ một số lãnh thổ của mình và phi quân sự hóa Rhineland. Hiệp ước áp dụng các biện pháp trừng phạt kinh tế và thu hồi các khoản bồi thường nặng nề trên toàn quốc. Nhiều người Đức nhìn thấy hiệp ước như một sự sỉ nhục bất công - họ đặc biệt phản đối Điều 231, mà họ giải thích là tuyên bố Đức chịu trách nhiệm về chiến tranh.[46] Hiệp ước Versailles và các điều kiện kinh tế, xã hội và chính trị ở Đức sau chiến tranh sau đó đã bị Hitler khai thác vì lợi ích chính trị.[47]